Οι γάτες του Τζιχάνγκιρ

Όταν ξυπνούσε το πρωί ο Μωάμεθ και έβλεπε τη γάτα να κοιμάται απλωτή πάνω στον μανδύα του προτιμούσε να βγει έξω στο κρύο δίχως αυτόν παρά να την ενοχλήσει για να τον πάρει. Αυτή και μόνο η δοξασία ήταν αρκετή για να αναγορεύσει τα γατιά ως σεβάσμια πλάσματα στον μουσουλμανικό κόσμο, γεγονός που ισχύει μέχρι σήμερα.
Τέτοιες σκέψεις περνάνε από το νου τούτες τις μέρες των χριστουγέννων μιας και ο δικός μας Μωάμεθ, ο Χριστούλης δίδαξε την αγάπη προς τον άνθρωπο δίχως να αφήσει τίποτα πίσω του σχετικά με τα ζωάκια, εκτός ίσως από την εικόνα με το αρνάκι που χρησιμοποιεί ως κασκόλ κι εμείς το σουβλίζουμε κάθε πάσχα μάλλον για να τον βοηθήσουμε να το ξεφορτωθεί. Οι καλοί και σύγχρονοι χριστιανοί όμως, που βέβαια δεν είναι από αυτούς που πάνε ανελλιπώς στις εκκλησιές και ζουν με το φόβο της αμαρτίας και τον κομπλεξισμό της ανικανοποίητης σεξουαλικότητας, εξέλιξαν μόνοι τους την πατρώα θεωρεία, γνώρισαν τον άνθρωπο και αγάπησαν τα ζώα, ανέπτυξαν φιλοζωικά αισθήματα και δεν περίμεναν από καμιά θρησκευτική διδαχή να τους τα προπαγανδίσει.
Πριν από λίγο καιρό επισκέφθηκα για άλλη μια φορά την Ισταμπούλ και ένιωσα τόσο μεγάλη έκπληξη ζώντας και πάλι από κοντά την αρμονική συμβίωση ανθρώπων και ζώων, κυρίως γατιών, σε αυτή την πόλη. Στο κέντρο της Ιστάμπουλ και ιδίως στην αστική συνοικία του Τζιχάνγκιρ – κάτι μεταξύ Εξαρχείων και Κολωνακίου για να καταλαβαινόμαστε με όρους ελληνικούς- οι στρουμπουλές γυαλιστερές και αφράτες γάτες κυκλοφορούν ολημερίς και ολονυχτίς ανάμεσα στους θαμώνες των μπαρ, εστιατορίων και καφετεριών, τρίβονται στα πόδια τους, κάθονται στις καρέκλες τους, τρώνε από το περίσσευμά τους και δεν τις ενοχλεί, δεν τις διώχνει, δεν τις κλοτσάει και δεν τους κακομιλάει ουδείς. Σκεφτόμουνα λοιπόν ότι αν πάρω μια τέτοια γάτα και τη φέρω ξαφνικά στην Αθήνα, την αφήσω ένα πρωί «αδέσποτη» στο Κολωνάκι και αρχίσω να την παρακολουθώ, θα δω ότι στην πρώτη κλοτσιά που θα φάει θα σταθεί απορημένη και θα κοιτάει τον άνθρωπο νομίζοντας ότι αυτός σκόνταψε. Ίσως να περάσει από το μυαλό της και πως πρέπει να τον βοηθήσει. Σίγουρα πάντως δεν θα καταλάβει ότι ο άνθρωπος την κλώτσησε επειδή τη θεωρεί κατώτερο ον (πού να ’ξερε ο άμοιρος), επειδή ίσως τη σιχαίνεται ή τέλος πάντων επειδή ενοχλείται από την παρουσία της. Οι γάτες του Τζιχάνγκιρ και γενικά όλες οι γάτες της Ανατολής δεν έχουν στα γονίδιά τους την πληροφορία ότι οι άνθρωποι δεν αγαπούν τις γάτες.

Μετάφραση στα τουρκικά: Sebnem Arslan
CİHANGİR KEDİLERİ

Haz. Muhammed sabah uyanıp, kedinin sere serpe pelerinin üzerinde uyuduğunu görünce pelerinini alarak onu uyandırıp rahatsız etmek yerine dışarıya pelerinsiz çıkmayı tercih etmiş. Sadece bu kadarıyla bile kedilerin islam dünyasında, günümüzde de devam eden itibar ve saygınlık kaznmalarına yetmiş.

İnsalara karşı sevgi öğretisinden, kaşkol gibi omuzlarının üzerinde kuzuyla tasvir edildiği ikonanın dışında ve bizim de her Paskalya bayramında onu omuzlarındaki yükten kurtarmak için belki de çevirdiğimiz kuzudan başka hayvanlarla ilgili bir öğretiyi geride bırakmamış bizim Muhammedi'miz, İsa'nın doğum günü olan noel kutlamalarının yaşandığı böylesi zamanlarda bu tür düşünceler insanı meşgul ediyor.

Ancak, tabii ki, kiliselere aksatmadan giden, günah korkusuyla ve cinsel yetersizlik kompleksiyle yaşayanlardan olmayan bizim çağdaş, iyi hristiyanlarımız, kendi kendilerine ana teorileri geliştirip hayvan severlik duygularını yetileri arasına katıp, herhangi bir dini öğretinin propagandasını beklemeden insanoğlunu tanıyarak hayvanları sevdiler.

Kısa süre önce bir kez daha gittiğim İstanbul'da, bu şehirdeki insanlarla hayvanların, özellikle de kedilerin nasıl uyum içinde yaşadıklarına yeniden yakından şahit olunca şaşkınlık geçirdim. İstanbul'un göbeğinde, yunan tarzıyla daha anlaşılır olması için, bizim Atina''daki Kolonaki'yle Eksarhia semtlerinin karışımı olan bir semtteki, yani Cihangir'deki tombul, parlak tüyleriyle, yuvarlak kediler bütün gün ve gece boyunca, barların, lokantaların, kafeteryaların müdavimleri arasında dolaşıp, onların bacaklarına sürtünüyor, oturdukları sandalyelerde oturuyor, yemek artıklarından yiyorlardı ve bu durum insanları hiç de rahatsız etmediği gibi onları ne tekmeleyen, ne kovan ne de azarlayan kimse vardı.

İşte o kedilerden birini alıp Atina'ya getirsem, “başı boş” olarak Kolonaki'ye bıraksam ve uzaktan onu izlesem yiyeceği ilk tekmede dönüp adamın ona ayağının takıldığını sanarak şaşkınlıkla ona bakacağını düşünüyorum.Belki hatta onu tekmeleyen adama yardım etmesi gerektiğini bile aklından geçirecektir. Kesin olan şu ki, zavallı kedi, adamının onu en alçak seviyedeki yaratık olarak(nerden bilsin zavallı) gördüğü ya da ondan tiksindiği hatta belki de sadece varlığı adamı rahatsız ettiği için tekmelenmiş olabileceğini anlayamayacaktır. Cihangir kedileriyle, genelde Anadolu kedilerinin genlerinde insanların kedileri sevmediklerine dair bir bilgi yok.